HSE چیست؟ و صدور گواهینامه HSE بخش دوم

قبل از مطالعه این مبحث ( HSE چیست و صدور گواهینامه آن به چه صورت است؟) بخش اول را ببینید

HSE چیست؟

این استانداردها:

ISO 45001 در حوزه ایمنی و بهداشت شغلی، ISO 14001 در حوزه محیط زیست و یا استاندارد HSE-MS در تمامی سازمان ها (بزرگ و کوچک) قابل پیاده سازی و اجرا هستند و فرقی نمی کند شما در چه کسب و کاری فعالیت می کنید زیرا در همه فعالیت ها شما با خطرات و جنبه ها سر رو کار دارید. اگر کارخانه دار هستید یا شرکت دارید یا حتی به عنوان مثال صاحب یک مهدکودک، کلینیک درمانی، رستوران و … می باشید باید مراقب محیط زیست و کارکنان خود باشید.

شما در این استانداردها باید خطرات و جنبه ها را شناسایی کنید که روش های مختلفی برای شناسایی خطرات وجود دارد به عنوان مثال از تجربه دیگران، آیین نامه ها و روش های تحلیلی در هر فرآیند سازمان و … که بهتر است یک نگاه و دید منفی داشته باشید که مثلا اگر فلان حفره یا چاه بسته نشود یا اگر دیوار ریزش کند و یا … چه اتفاقی می افتد! پس از شناسایی خطرات در حوزه ایمنی و بهداشت شغلی و یا جنبه ها در حوزه محیط زیست باید موارد شناسایی شده مورد ارزیابی قرار گیرد تا ببینیم کدام خطر و یا جنبه بیش ترین تاثیر را بر روی ما دارند.

در واقع  ما اولویت بندی ریسک می کنیم. برای این نوع درجه بندی یا اولویت بندی روش های متفاوتی وجود دارد که همگی آنها بصورت قراردادی هستند اما یک وجه مشترک بین آنها وجود دارد آنهم پارامتر شدت و وقوع هستش یعنی هر خطر یا جنبه چقدر شدت آسیب رساندن دارد و هر چند وقت یکبار می تواند اتفاق بیفتد.

RPN چیست؟

برای هر کدام از پارامترها بصورت قرادادی جدولی با شماره مشخص می شود و پس از انتخاب رتبه پارامترهای شدت و وقوع برای یک خطر یا جنبه این اعداد در هم ضرب می شوند و حاصلضرب نشان می دهد که ما بایستی چکار کنیم و درجه ریسک یا RPN این خطر و جنبه شناسایی شده چقدر است. RPN به معنای شماره اولویت بندی ریسک می باشد. (Risk Priority Number)

ريسک = احتمال وقوع* شدت

S * O =RPN

Risk Priority Number = Occurrence * Severity

پس از ارزیابی ریسک که پیرو شناسایی خطرات (حاد و مزمن) صورت گرفت نوبت به تعریف اقدامات می رسد که البته به این موضوع باید توجه داشت که راه و نحوه ارزیابی خطرات حاد و مزمن در HSE-MS با یکدیگر فرق می کند. با توجه به اینکه خطرات حاد ماهیت یکباره دارند مثل انفجار و مرگ و میر و خطرات مزمن ماهیت تدریجی دارد مثل کمردردی که از نشستن ناصحیح برروی صندلی اتفاق می افتد. روش و جداول آنها نیز متفاوت می باشد.

برخی از انواع روش های ارزیابی و تعیین نمره اولویت بندی ریسک که دوباره تاکید می کنیم قراردادی می باشند به شرح ذیل است:

• روش FMEA تجزيه و تحليل عوامل شكست و آثار آن( وقوع * شدت * كنترل = RPN )
• روش Willian Fine ( احتمال وقوع * شدت * تماس= ريسك )
• روش Johan Greeh ( احتمال خطر * شدت = ريسك )
• روش 3D دانشگاه ملبورن ( احتمال وقوع * شدت * تماس= ريسك )
• روش HAZAN ( احتمال خطر * شدت = ريسك )

برای دریافت مشاوره و گواهینامه های ایزو و HSE با شماره های 09102157571 – 02177611056 تماس حاصل نمایید.

روش ارزیابی ریسک یا استفاده از متد FMEA:

یکی از پر کاربردی ترین روش های ارزیابی روش FMEA می باشد که این روش نه تنها اینجا و در استاندارد های ISO 4001 و ISO 45001 کاربرد دارد بلکه در سایر صنایع از جمله خودرو سازی، غذایی و هوا فضا نیز کاربرد فراوان دارد.

HSE پیمانکار ساختمانی:

مثلا پیمانکاران ساختمانی با توجه به اینکه در محیط کاری خود با خطرات حاد بیشتر مواجه هستند بهتر است برای شناسایی خطرات در کارگاه های ساختمانی خود از این روش و متد استفاده نمایند و پس از شناسایی خطرات و جنبه ها با این روش ارزیابی ریسک را انجام دهند. ولیکن مثلا مهندسین مشاور یا شرکت هایی که کارکنانشان بیشتر در محیط دفتر حضور دارند بهتر است با توجه به اینکه ماهیت خطراتشان بیشتر مزمن می باشد بهتر است مثلا روش Willian Fine را استفاده نمایند (البته این یک پیشنهاد است.)

در روش FMEA علاوه بر دو پارامتر وقوع و شدت پارامتر کنترل نیز لحاظ شده است و این پارامتر یعنی میزان بازرسی و کنترل های ما بر روی خطرات می باشد که تعیین و انتخاب اعداد آن نیز در یک جدول جداگانه می باشد و این روش سه جدول برای هر پارامتر و یک جدول هم برای تعیین عدد RPN دارد (در کل 4 جدول)

پس از شناسایی خطرات و جنبه های پر ریسک و آنهایی که عدد RPN بالایی دارد بایستی اقدامات کنترلی بر روی آنها لحاظ شود. بهترین اقدام کنترلی اقدامی است که باعث حذف خطر شود یعنی باعث شود پارامتر وقوع خطر به کمترین میزان خود برسد. به عنوان مثال اگر شما خطر وجود یک حفره را شناسایی کردید که افتادن در آن دارای شدت و اثر مرگ و جراحت زیاد است با گذاشتن یک درپوش بر روی آن عملا وجود خطر و وقوع آن را به کمترین میزان رسانیده اید حتی اگر پارامتر شدت آن مثل مرگ بسیار زیاد باشد.

نحوه کاهش عدد RPN

پس قویا توصیه می کنیم برای کاهش عدد RPN ابتدا بر روی پارامتر وقوع کار بکنید. اگر این امکان وجود نداشت می توانید از گزینه جابجایی خطر استفاده کنید. این به چه معنا می باشد با ذکر یک مثال توضیح خواهیم داد. اگر شما می خواهید از طبقه 1 به طبقه 10 بروید می توانید از پله استفاده کنید و یا از آسانسور هر کدام از این دو راه خطرات خود را دارد و به ما دو عدد RPN میدهد پس آن مسیر ی را انتخاب می کنیم که عدد RPN و ریسک کمتری دارد. با این روش اتفاق کمتری برای ما می افتد. این تفاوت RPN در تفاوت اعداد هر کدام از پارامترهای وقوع و شدت است.

زمانی که ما نتوانستیم اعداد وقوع و شدت را کاهش دهیم بایستی بر روی پارامتر کنترل کار کنیم که در روش FMEA به آن اشاره شده است. استفاده از وسایل حفاظت فردی که توصیه می شود به عنوان مثال استفاده از کلاه ایمنی در یک کارگاه های ساختمانی باعث حذف خطر مثلا افتادن یک سنگ از بلندی نمی شود و فقط موضوع و بحث کنترل می باشد.

شرایط اضطراری و برگزاری مانور در استاندارد HSE

در این استانداردها به موضوع شرایط اضطراری و مانور هم اشاره می کند اگر ما از تمامی موضوعات پیشگیرانه استفاده کردیم و ریسک خطرات را هم دیدم و عدد RPN را کم کردیم اما به هر دلیلی اتفاق ناگواری رخ داد مثل آتش سوزی برای این شرایط ما باید چکار کنیم اینجاست که این استانداردها به موضوع واکنش در شرایط اضطراری تاکید می کند و از ما می خواهند خود را برای این گونه شرایط با اجرای دوره ای مانور آماده کنیم و تجهیزات لازم را تهیه نماییم. بارها مشاهده شده است که در زمان اتفاق یک آتش سوزی کپسول های آتشنشانی خالی بوده و شارژ نداشتند.

این استاندارد همانند سایر استاندارد های مدیریتی به موضوع مدیریت ارشد سازمان خیلی اهمیت می دهد و از او می خواهد که نقش مستقیمی در اجرا و پیاده سازی این استاندارد داشته باشد. در حال حاضر بسیاری از شرکت ها در جلسات صبحگاهی خود یکی از موضوعات مطرح خود را اختصاص به موضوع HSE می کنند از طرفی این استاندارد برای پیاده سازی نیاز به اختصاص هزینه بالاتری نسبت به سایر استاندارد ها دارد و دستورات مدیران ارشد برای تهیه تجهیزات و اصلاح زیر ساخت های فعلی بسیار مهم است خرید تجهیزات حفاظت فردی، برگزاری مانورها، معاینات دوره ای کارکنان، اندازه گیری عوامل زیان آور محیطی و … البته این هزینه ها در قبال اتفاقات ناگواری که می افتد و برباد رفتن سرمایه ها (انسانی، تجهیزات و …) بسیار ناچیز است.

شبه حادثه

در ضمن در زمان شناسایی خطرات به موضوع شبه حادثه نیز توجه کنید!! آن جایی که ما می گویم به خیر گذشت … (لینک تماشای کلیپ شبه حادثه)

ما در این مقاله موضوعات کلی و در برخی از موارد به جزئیات HSE-MS اشاره کردیم اگر مشتریان و مخاطبان عزیز در شرکت ها و سازمان تمایل دارند تشریح کاملی از این استاندارد با اشاره به بندهای استاندارد صورت بگیرد با این گروه مدیریتی از طریق شماره های 02171057626 و یا 09102157571 و یا سایر راههای ارتباط تماس حاصل نمایند. ما در کنار شما از مرحله مشاوره، آموزش و ثبت و صدور گواهینامه بین المللی هستیم.

مشاوره استاندارد HSE

گروه مدیریتی جلالی (اینسپکت ایران) سابقه همکاری و تدریس HSE-MS ، ISO 14001 و ISO 45001 در سازمان نظام مهندسی استان مازندران برای اعضاء هیئت مدیره و مدیران ارشد، سازمان بسیج مهندسین تهران و سمنان برای کارشناسان، شرکت های مهندسین مشاور و پیمانکار، پتروشیمی لاله، معدن یورت و … را در رزومه خود دارد. تمامی سوابق و تقدیرنامه ها نشان از حضور فعال این گروه مدیریتی در صنایع مختلف در حوزه استاندارد HSE می باشد. خوشحال خواهیم شد با شما مشتری و پیمانکار عزیز همکلام شویم لطفا با شماره های 02177611056 و 09102157571 تماس حاصل نمایید

آموزش و اجرای استانداردهای HSE-MS ، ISO 14001 و ISO 45001 هزینه نمی باشد بلکه یک سرمایه گذاری و جلوگیری از یک اتفاق ناگوار بعدی را بدنبال دارد که در برخی از موارد این هزینه بصورت آشکار و دیگر موارد هزینه بصورت پنهان می باشد. 

 

با تشکر علی جلالی

مدرس و سرممیز رسمی سیستم های مدیریتی با شماره 6001894 از IRCA انگلستان

با توجه به هوشمند بودن سیستم سرچ و بررسی گوگل خواهشمند است کپی برداری نکنید!!!